Chcą przybliżyć Wam temat żółtaczki przedstawiam wam artykuł, który mam nadzieje rozwieje chociaż część waszych wątpliwości i obaw związanych z tym tematem. Na początek kilka pojęć.
Bilirubina – żółtopomarańczowy barwnik, powstałym na skutek rozpadu krwinek czerwonych (rozpad hem – cząsteczki hemoglobiny)
Bilirubina pośrednia (wolna, niezwiązana) – bilirubina wolna, transportowana w połączeniu z frakcją albumin.
Bilirubina bezpośrednia (sprzężona, związana) – bilirubina, po procesie sprzęgania z kwasem glukuronowym w hepatocytach (komórki wątroby), która może być wydalana do dróg żółciowych i do światła jelit
Hiperbilirubinemia – podwyższony poziom bilirubiny we krwi
Żółtaczka – stan, w którym dochodzi do gromadzenia się bilirubiny we krwi i w tkankach, w wyniku czego dochodzi do zażółcenia skóry, błon śluzowych oraz białkówek
Dlaczego właściwie dochodzi do rozpadu krwinek czerwonych po porodzie i wzrostu bilirubiny?
Wzrost poziomu bilirubiny po porodzie jest poniekąd objawem adaptacji malucha do życia poza łonem mamy. Do tej pory za przemiany bilirubiny odpowiadało łożysko i wątroba mamy. Teraz po porodzie wątroba naszego maluszka sama musi poradzić sobie z usuwaniem bilirubiny z organizmu.
Ponadto dochodzi do rozpadu krwinek czerwonych zawierających hemoglobinę płodową, która teraz po porodzie stała się zbędna dla organizmu.
Kto jest najbardziej narażony na wystąpienie hiperbilirubinemii – czyli o czynnikach żółtaczki ryzyka słów kilka.
Żółtaczka pojawiająca się w ciągu pierwszych 24 h po urodzeniu
Noworodki z inną grupą krwi niż matka
Wcześniactwo (<37 hbd)
Noworodki z wynaczynieniami poporodowymi
Noworodki, których starsze rodzeństwo przechodziło żółtaczkę
A co z żółtaczką fizjologiczną?
- Dotyczy ok. 60-70% noworodków donoszonych oraz 80% wcześniaków
- Ujawnia się w 2.-3. dobie życia
- Następuje wzrost stężenia bilirubiny pośredniej w osoczu u noworodków
- Dobry stan ogólny dziecka
- Brak odchyleń w pozostałych badaniach laboratoryjnych
Objawy żółtaczki fizjologicznej:
- Ujawnia się po upływie 24 h życia
- Najwyższe stężenie 3.-4. doba
- Stężenie bilirubiny całkowitej nie przekracza 12 mg/dl w 4. dobie życia u noworodków donoszonych, a 15 mg/dl w 7. dobie życia u wcześniaków
- Nie wymaga leczenia i ustępuje samoistnie (7-10 dni n. donoszone, ok. 14 dni wcześniaki)
Często młode mamy spotykają się również z pojęciem żółtaczki związanej z karmieniem piersią. Ten rodzaj żółtaczki może dotyczyć nawet 50% noworodków karmionych piersią. Związana jest ze zwiększeniem wchłaniania bilirubiny w jelicie i jej wzmożonego krążenia jelitowo-wątrobowego w wyniku późnego i rzadkiego karmienia w początkowych dobach życia dziecka. Bardziej nasilona niż żółtaczka fizjologiczna oraz ma tendencję do przedłużania się. Żółtaczka związana z karmieniem piersią nie jest uznawana za patologię i nie powinna stanowić powodu do natychmiastowego zaprzestania karmienia piersią (taka decyzja powinna wynikać ze wskazań lekarza).
Dlaczego żółtaczka jest niebezpieczna i co powinno Nas zaniepokoić?
W okresie noworodkowym i wczesnoniemowlęcnym bilirubina na zdolność przenikania przez barierę krew-mózg, a co za tym idzie może mieć działanie neurotoksyczne. Najpoważniejszym powikłaniem jest tzw. żółtaczka jąder podkorowych. Na skutek uszkodzenia struktur mózgowych może dojść do niedorozwoju umysłowego, niedosłuchu, czy porażenia mózgowego
Poniżej znajdziecie objawy, które powinny Nas zaniepokoić i stanowią konieczność konsultacji z lekarzem.
- Zażółcenie białkówek oczu
- Zmniejszenie ilości oddawanego moczu lub stolca
- Nadmierna senność (maluszek nie wybudza się na karmienie) lub nadmierne czuwanie (dziecka w ogóle nie zasypia)
- Maluszek nie chce jeść
- Przenikliwy płacz
- Gorączka (>38 st.C)
- Zaburzenia napięcia mięśniowego
Jak zapewne wiele z Was wie, jedna z najskuteczniejszych metod leczenia hiperbilirubinemii jest fototerapia. Bilirubina absorbuje światło o odpowiedniej długości, dzięki temu dochodzi do jej przemian. Fototerapia pozwala na przemianę bilirubiny w bezbarwne, nieszkodliwe produkty rozpuszczalne w wodzie, które łatwiej są wydalane z organizmu dziecka. Skuteczna fototerapia pozwala na obniżenie poziomu bilirubiny o 1-2 mg/dl w ciągu 4-6 h. Przerwanie fototerapii na okres karmienia (krótszy niż 60 min) nie wpływa na zmniejszenie skuteczności fototerapii. Fototerapię rozpoczyna się przy bilirubinie >15 mg/gl (do 15 mg/dl „norma”)
Na koniec życzę Wam, żeby tego typu sytuacje zdarzały się możliwie jak najrzadziej, mam nadzieje, że ten krótki artykuł rozwiał częściowo wasze żółtaczkowe wątpliwości.
Pozdrawiam 🙂
Paulina Luty-Mączka.
